O’zbekistonda Yashirin Iqtisodiyot: Muammolar va Yechimlar Izlash
Yashirin Iqtisodiyot Nima va U Nega Muammo?
O’zbekistonda yashirin iqtisodiyot muammosi ko’pincha norasmiy bizneslar va qonuniy talablar o’rtasidagi tafovut tufayli vujudga keladi. Yashirin iqtisodiyot oddiygina qilib aytganda, davlat nazorat qilmaydigan va soliqdan chetda qolgan iqtisodiyotning qismi. Bu holat nafaqat mamlakat iqtisodiyotiga qattiq zarar yetkazadi, balki davlat xarajatlariga yetarlicha mablag’ olinishini ham muammo qiladi, bu esa ijtimoiy xizmatlarni ko’rsatishni murakkablashtiradi.
Yashirin iqtisodiyotning mavjudligi ko’pincha qonunlardagi g’oyat murakkabliklar va muhofaza tarmoqlaridagi kamchiliklar bilan bog’liq. Ushbu muammoni chuqurroq tahlil qilar ekanmiz, ko’p sonli korxonalar va xususiy shaxslar norasmiy bozorlarga murojaat qilishlari sababli, ular davlat byudjeti uchun zarur bo’lgan soliqlarning katta qismini yo’qotishadi. Ushbu vaziyat xorijda yashovchi va O’zbekistonga iqtisodiy qiziqish ko’rsatadiganlarni tashvishga soladi. Mostbet kabi onlayn platformalarga kirish orqali, ko’plab insonlar o’z faoliyatini yashirin iqtisodiyotda amalga oshirishlari mumkin, lekin bu amaldagi qonunchilikka qarshi keladi. Shu bilan birga, mostbet kirish misolida ko’rishimiz mumkin bo’lganidek, u barcha ayrim onlayn xizmatlar va mahsulotlarga bo’lgan talabni oshirishi ham mumkin.
Yashirin Iqtisodiyotning Salbiy Ta’sirlari
Yashirin iqtisodiyot ko’plab salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin. Birinchidan, bu muammo davlatning soliq tushumlarini kamaytiradi, shu sababli ular ijtimoiy xizmatlar va infrastrukturani rivojlantirish uchun yetarli mablag’larga ega bo’lmaydi. Soliqdan tushmagan mablag’lar sog’liqni saqlash, ta’lim va ijtimoiy himoya tizimlariga sarflanishi kerak bo’lgan katta imkoniyatlarning boy berilishiga sabab bo’ladi.
Bundan tashqari, yashirin iqtisodiyot doirasida faoliyat ko’rsatayotgan kishilar haqiqiy ish huquqlari va ijtimoiy himoyadan mahrum bo’lib, ular uchun mehnat sharoitlari o’zgaruvchan va noxush bo’lishi mumkin. Ishchi kuchi kuchayishidan oldin, bu insonlar uchun qo’shimcha risklar va noaniqliklar mavjud bo’lishi mumkin.
Muammolarni Yechish Yo’llari
Yashirin iqtisodiyotni tartibga solish va uni rasmiylashtirish uchun ko’plab yechimlarni qo’llash mumkin. Birinchidan, davlat qonunchilikni soddalashtirib, bizneslarni ro’yxatdan o’tkazishni engillashtirishi mumkin. Bu nafaqat huquqiy xavflarni kamaytiradi, balki ishbilarmonlik muhitini o’sishiga yordam beradi. Qonunchilik islohoti bilan bir qatorda, jamoatchilikni soliq yuklarini to’g’ri tushunayotganlariga ishonch hosil qilish uchun ma’lumot va ta’lim kampaniyalari o’tkazish kerak.
Bundan tashqari, aniq qadamlar qo’yish va raqamli texnologiyalarni joriy etish orqali soliqlarning yig’ish jarayonini takomillashtirish mumkin. Soliq bo’yicha maslahatchilar bilan birgalikda, hukumat yashirin iqtisodiyotdagi korxonalarni qamrab olishi va ularni rasmiy sektorga qo’shishi mumkin.
Onlayn Platformalarning Roli
Onlayn platformalar va xizmatlar yashirin iqtisodiyotga qiziqishni kuchaytirishi mumkin. Biroq, ulardan to’g’ri foydalanilgan taqdirda, ular ishonchli xizmatlar va rasmiy biznes operatsiyalariga o’tishni rag’batlantirishi mumkin. Bu platformalar soliq to’lash jarayonlarini raqamlashtirish va soddalashtirish orqali foydalanuvchilarni qonuniy yo’llar bilan ishlashga undashi mumkin.
Shuningdek, mostbet-kirish singari platformalar yordamida o’yin-kulgi va boshqa xizmatlarga onlayn kirish imkoniyati mavjud. Ushbu platformalar noqonuniy operatsiyalarning oldini olishga yordam berishi kerak, chunki ular bir vaqtning o’zida nazorat qilingan muhitda taqdim etiladi. Shu tariqa, ular qisman yashirin iqtisodiyotning salbiy ta’sirlarini kamaytirishi mumkin.